بازتاب کلام امام علی (ع) در آثار ابوحیّان توحیدی

کلام گهربار امام علی (ع)  و مضامین حکمی و اخلاقی نهج‏البلاغه، همواره در طول زمان، منبعی غنی از علم و حکمت بوده و شاعران و نویسندگان عرب و غیر عرب با بهره‏مندی از‌اندیشه آن حضرت، کلام خود را مزیّن ساخته‏اند، به نحوی که تأثیرپذیری شاعران و نویسندگان نام‏آور ایرانی و عرب چون مولوی، سعدی، ابن مقفع، ابو العتاهیة، محمود وراق و ... از کلام آن حضرت اثبات شده است. در این میان، تأثیر آموزه‎های نهج‏البلاغه بر دو کتاب «الإمتاع و المؤانسة» و «البصائر و الذخائر» از ابوحیان توحیدی قابل تأمل است به گونه‏ای که ابوحیان، با ذکر حکمت‏ها و سخنان امام (ع)  و بهره‏مندی از محتوای کلام و عبارات نهج‏البلاغه، نشان می‌دهد که از آبشخور زلال حضرتش بهره‏ها برده است؛ آن چنان که جرعه‏نوشی از کلام امام (ع)  و وام‎گیری وی از مضامین نهج‏البلاغه، امری مسلّم و بدیهی می‏نماید. ارائه این شواهد در آثار یک ادیب اهل سنت، نشان از اقرار و اعتراف به صحّت اسناد نهج‏البلاغه است. به علاوه ابوحیان، در این دو اثر، سخنانی حکیمانه از علی (ع)  نقل کرده که در نهج‏البلاغه وجود ندارد، این خود از یک‏سو نشانه عمق و نفوذ سخنان علی (ع)  در ادب عربی است و از دیگر سو، نشان‏گر این واقعیّت است که سخنان فصیح و بلیغ و حکیمانه حضرت، منحصر در نهج‏البلاغه نیست.